Hoe bied je als vertrouwenspersoon eerste hulp bij mentale problemen?

Als vertrouwenspersoon ben je een belangrijk aansprekingspunt voor collega’s met mentale problemen.
Gaat een werknemer bij jou te rade? Dan moet je geen diagnose stellen, maar wel de klachten en symptomen kunnen opmerken en correct benoemen. 

Om juist te reageren en eventueel door te verwijzen naar professionele hulpverlening, heb je best een opleiding Eerste Hulp bij Mentale Problemen (EHMP) op zak. Met deze 7 basisprincipes helpen we je alvast op weg. 

Werknemers nemen hun kopzorgen onvermijdelijk mee naar de werkvloer, wat kan leiden tot een lagere productiviteit, meer fouten en conflicten met collega’s. Wees daarom alert voor gedragsveranderingen en treed erover in dialoog wanneer de werknemer op gesprek komt. 

Krijgt een medewerker onverwacht negatief nieuws? Ervaart een collega aanhoudende stress? Krijgt een werknemer een paniekaanval? Dan kunnen de emoties hoog oplopen. Op dat moment is het belangrijk om meteen na te gaan of de werknemer een gevaar vormt voor zichzelf of anderen.  

Waar nodig, treed je als vertrouwenspersoon zo snel mogelijk op, zonder jezelf in gevaar te brengen. Dat kan door bijvoorbeeld de hulpdiensten te bellen of de werknemer in kwestie naar huis te sturen. Toets in dat laatste geval altijd af of de werknemer veilig thuis geraakt. Zo niet, kan je bijvoorbeeld een taxi bellen of een familielid contacteren via de ICE-gegevens om de werknemer op te halen. Stem bij dergelijke acties altijd af met hr, zodat iedereen op de hoogte is. 

In 2022 voelde 32% van de Belgische bevolking zich erg eenzaam. Nochtans kan een ondersteunend netwerk wonderen doen bij mentale moeilijkheden. Vraag werknemers die op gesprek komen daarom of ze met hun problemen terechtkunnen bij familieleden of hechte vrienden.  

Kan de werknemer nergens terecht? Achterhaal dan waarom zijn of haar netwerk is weggevallen, en bekijk samen hoe de werknemer het opnieuw kan uitbouwen. 

Ook verschillende copingstrategieën kunnen helpen om de kopzorgen (tijdelijk) te verlichten. Zet de werknemer bijvoorbeeld aan om meer tijd te maken voor activiteiten die hem of haar rust brengen.

Neem rustig je tijd voor een gesprek en toon dat de werknemer je volle aandacht heeft, door bijvoorbeeld door te vragen en een open houding aan te nemen. Zo voelt de medewerker zich veilig om openhartig te praten.  

In moeilijke situaties is het als vertrouwenspersoon belangrijk om zelf rust uit te stralen. Dat is essentieel om de werknemer die het moeilijk heeft, gerust te stellen. In de opleiding EHMP ontdek je wat onder meer een depressie, burn-out en paniekaanval inhouden. Zo weet je wat te verwachten en kan je correct reageren.  

Een paniekaanval is niet levensbedreigend, maar kan wel zo aanvoelen voor de persoon die de aanval krijgt.
Je stelt de werknemer in dat geval gerust door te benoemen dat hij of zij een paniekaanval heeft, die vanzelf weer overgaat. Komt de werknemer niet tot rust? Bel dan naar de hulpdiensten.  

Werknemers met mentale problemen kunnen terecht bij een uitgebreid netwerk van professionele experten. Op basis van de problematiek die werknemers ervaren, wijs je hen de juiste weg: 

• Met zowel grote als kleine kopzorgen kunnen werknemers anoniem terecht bij Tele-Onthaal.
  De vrijwilligers zijn dag en nacht beschikbaar via telefoon of chat. 
• Bij de Zelfmoordlijn staan vrijwilligers de klok rond klaar om mensen met zelfmoordgedachten te helpen. Maar ook werknemers die bezorgd zijn om iemand met suïcidale gedachten of een naaste zijn verloren aan zelfdoding, verwijs je door naar deze hulplijn. 
• Voor persoonlijke begeleiding kunnen werknemers terecht bij een psycholoog. Een uitgebreid overzicht
  van de verschillende psychologen en hun specialisaties vind je terug op www.vindeenpsycholoog.be.
  Verder kunnen werknemers ook een beroep doen op de psychosociaal preventieadviseur. 

Durft een werknemer de stap naar professionele hulp niet alleen te zetten? Dan kan je hem of haar helpen om de afspraak te maken. Na de sessie volg je dan op hoe het gesprek is geweest.  

Bij mentale moeilijkheden komen mensen vaak in een tunnelvisie terecht. Kopzorgen bespreken met familie of vrienden biedt dan nieuwe perspectieven, die kunnen helpen om het probleem te relativeren of een oplossing te vinden. Spoor de werknemer dus aan om het probleem bespreekbaar te maken en steun te zoeken bij anderen, want samen sta je altijd sterker.