Levenslang leren: een individueel recht van werknemers

Werknemers opleiden biedt niet alleen vele voordelen, maar is ook verplicht. In september 2022 keurde de regering een nieuwe arbeidsdeal goed, die voorziet in een jaarlijks opleidingsplan en een individueel opleidingsrecht. Of de nieuwe verplichtingen gelden voor jouw organisatie, hangt af van het aantal werknemers. 

Organisaties met minder dan 10 werknemers zijn niet verplicht om  in een individueel opleidingsrecht te voorzien voor hun werknemers. Daarnaast maakt de regering een uitzondering voor ondernemingen met minder dan 20 werknemers. Zo hoeven zij geen opleidingsplan op te maken en moeten zij hun werknemers gemiddeld 1 opleidingsdag per jaar aanbieden.

Let wel: het aantal werknemers wordt in dit geval gebaseerd op het gemiddelde aantal voltijdsequivalenten over een referteperiode. Ook als je organisatie meer dan 10 of 20 werknemers telt, is het mogelijk dat je onder de grens van deze voltijdequivalenten blijft. 
 

In organisaties met meer dan 20 werknemers heeft elke voltijdse werknemer in 2023 recht op gemiddeld 4 opleidingsdagen. Vanaf 2024 wordt dit aantal opgetrokken tot 5 opleidingsdagen per jaar.  
De nieuwe bepalingen kunnen op twee manieren worden vastgelegd:

1. In een sectorale cao: In dit geval kan het aantal opleidingsdagen variëren per sector, maar het aantal mag nooit lager zijn dan 2. 
2. In een individuele opleidingsrekening: Dit is een papieren of elektronisch document op ondernemingsniveau. Per werknemer vind je hierin het volledige opleidingsrecht, het aantal gevolgde opleidingsdagen en het overblijvende saldo. De opleidingsrekening kan het aantal vastgelegde opleidingsdagen niet beperken. 

Werkgevers met meer dan 20 werknemers moeten jaarlijks vóór 31 maart een opleidingsplan opstellen. De eerste deadline hiervoor is dus 31 maart 2023. Het opleidingsplan is het resultaat van een intern sociaal overleg, en maakt de werkgever zelf, digitaal of op papier. 

Het eerste ontwerp legt de werkgever – uiterlijk 15 dagen vóór de bespreking van het opleidingsplan – voor aan de ondernemingsraad of de vakbondsafvaardiging. Zij geven op hun beurt tegen ten laatste 15 maart een advies. 

Bestaat in jouw organisatie geen ondernemingsraad of vakbondsafvaardiging? Dan legt de werkgever uiterlijk 15 maart een eerste ontwerp voor aan de werknemers. 

Het saldo van niet-opgebruikte opleidingsdagen wordt op het einde van het jaar overgedragen naar het daaropvolgende jaar. Een werknemer hoeft dan ook niet jaarlijks opleidingen te volgen, maar moet een gemiddelde van 5 opleidingsdagen bereiken over een periode van 5 jaar. 

Let wel: Aangezien het om een opleidingsrecht gaat, zijn werknemers niet verplicht om deze opleidingsdagen daadwerkelijk op te nemen. Wel moet de werkgever kunnen aantonen dat medewerkers de mogelijkheid kregen om voldoende opleidingen te volgen.

Als werknemers ontslag nemen of ontslagen worden om dringende redenen, hebben ze geen recht meer om hun resterende opleidingskrediet op te nemen. Maar in het geval de werknemer ontslagen wordt om een andere reden, kan hij of zij een opleiding volgen tijdens de opzegtermijn. De werkgever moet hiervoor wel toestemming geven.