Hoe doorbreek je het taboe rond trauma en rouw op de werkvloer?

Elk verwerkingsproces na een schokkende gebeurtenis is uniek. Als werkgever of collega lijkt het daarom niet altijd evident om een medewerker te ondersteunen na een traumatisch incident of belangrijke verlieservaring. Preventieadviseur psychosociale aspecten Daisy Buttiens begeleidt organisaties bij dit proces. “Maak de situatie bespreekbaar, terwijl je de werknemer voldoende vrijheid biedt om de schokkende gebeurtenis op zijn of haar eigen manier te verwerken.”

Bestaat er een juiste manier om met schokkende gebeurtenissen om te gaan?

Daisy: “Iedereen doorloopt het verwerkingsproces op zijn of haar eigen manier en aan een persoonlijk tempo. Sommigen zullen zich eerder afzonderen, terwijl anderen steun zoeken bij vrienden en familie. De ene wil huilen, terwijl de ander het liefst doet alsof er niets aan de hand is. Er bestaat geen goede of foute manier om te reageren op een schokkende gebeurtenis.

Trauma en rouw zijn normale reacties op een abnormale gebeurtenis. Luister daarom niet naar hoe je omgeving wil dat je met verdriet omgaat, maar naar je eigen noden.”

Daisy Buttiens: "Trauma en rouw zijn normale reacties op een abnormale gebeurtenis. Luister daarom niet naar hoe je omgeving wil dat je met verdriet omgaat, maar naar je eigen noden."

Waarom is praten over trauma en rouw op de werkvloer doorgaans taboe?

“Leidinggevenden en collega’s voelen vaak terughoudendheid om de situatie te erkennen, omdat ze niet weten wat te zeggen. De algemene gedachte is dat je haast opgeleid moet zijn om juist te reageren op iemand die iets schokkends meemaakte.

Nochtans is het belangrijkste dat je de situatie gewoon bespreekbaar maakt. Zeg dat je niet goed weet wat je moet zeggen, maar dat je aan hem of haar denkt en er wil zijn. Op die manier toon je begrip en erkenning, en geef je jouw collega de ruimte om aan te geven wat hij of zij nodig heeft.

Daarnaast is een veelvoorkomend misverstand dat werknemers het best thuisblijven tot ze hun verdriet verwerkt hebben. Maar een trauma- of rouwproces is nooit helemaal afgerond. Je ondergaat voortdurend een slingerbeweging, waarbij je op het ene moment de pijn het liefst vermijdt, terwijl je ze even later net confronteert. Het is dan ook ondraaglijk om jezelf voortdurend de pijn te laten voelen. Tegelijk is het noodzakelijk om emoties soms de vrije loop te laten. Alleen zo kan je verdriet verwerken.”

Hoe creëer je een veilige omgeving voor werknemers die een schokkende gebeurtenis verwerken?

“Eerst en vooral is een beleidsmatige aanpak cruciaal. Maken medewerkers op of naast de werkvloer een traumatische gebeurtenis mee? Dan moet je over een strategisch veiligheidsnet beschikken om hen te ondersteunen. Je legt hiervoor de fundamenten in een preventie- en beheersbeleid, waarop je verderbouwt door leidinggevenden en interne (zorg)medewerkers gericht op te leiden. Een duidelijk stappenplan om werknemers op te vangen na een kritisch incident, is bovendien onmisbaar in elk traumabeleid.

Heeft een werknemer afscheid moeten nemen van een geliefde? Dan maak je met kleine interventies een wereld van verschil. Door aanwezig te zijn tijdens de begrafenis, een kaartje te sturen in naam van alle collega’s of elk jaar op de dag van het overlijden een sms’je te sturen, steek je de werknemer een warm hart onder de riem.”

Het 3-stappenplan om werknemers te ondersteunen na een traumatische gebeurtenis

1. Veiligheid inbouwen: Na een traumatische ervaring hebben werknemers in eerste instantie nood aan steun van lotgenoten, vrienden of familie. Ook collega’s kunnen helpen een gevoel van verbondenheid te creëren.

2. Helder communiceren: Wanneer de eerste shock verwerkt is, is het belangrijk dat je als organisatie duidelijk communiceert over de gebeurtenis en de volgende stappen. Spreek op voorhand af wie deze taak op zich neemt: hr, de werkgever of de leidinggevende?

3. Hulpverlening bieden: Het is belangrijk dat een werknemer de juiste hulpverlening krijgt. Leid daarom een of meerdere medewerkers op tot vertrouwenspersoon en verwijs door naar externe hulp, indien nodig.

Wat met sectoren waarin werknemers wel vaker met schokkende gebeurtenissen geconfronteerd worden?

“Brandweerlui, politieagenten, spoedartsen en verplegers zijn slechts enkele groepen die regelmatig in contact komen met potentieel traumatische situaties. In deze sectoren is het extra belangrijk om in te zetten op een doordacht vangnet.

De gevolgen van schokkende incidenten worden helaas wel vaker vergoelijkt onder het mom dat ‘dit bij het vak hoort’. Maar of een traumatische gebeurtenis nu plaatsvindt in het persoonlijke of professionele leven, het blijft een gebeurtenis die je moet kunnen verwerken.”

Leer hoe je werknemers bijstaat na een traumatische ervaring

Een goed vangnet op de werkvloer is cruciaal voor werknemers die een trauma verwerken. In de opleiding ‘omgaan met traumatische gebeurtenissen voor leidinggevenden’ bieden onze experten tips & tricks om een veilige werkomgeving te creëren voor medewerkers die post-traumatische stress ervaren.