Bijna 4 op de 10 Belgen melden zich geen enkele dag ziek

In het debat rond ziekteverzuim ligt de focus meestal op wie vaak afwezig is. Tegelijk zijn er ook werknemers die op jaarbasis geen enkele dag afwezig zijn. Deze zogenaamde ‘nulverzuimers’ vormen een interessante groep om (langdurige) afwezigheid beter te begrijpen. Ook is het voor organisaties interessant om te weten wat nulverzuimers typeert en welke factoren precies een rol spelen.

Op basis van data tussen 2022 en 2024 komen duidelijke verschillen naar voor tussen groepen werknemers. Zo blijken 45-plussers zich opvallend minder vaak ziek te melden dan hun jongere collega’s: 40,8% van hen rapporteerde een volledig ziektevrij jaar, tegenover 33,5% bij de jongere leeftijdsgroep. Ook tussen mannen en vrouwen is er een opvallend verschil: waar 41,1% van de mannen geen enkele ziektedag opnam, ligt dat cijfer bij vrouwen op 32,1%.

Ook het soort job speelt een rol: kaderleden scoren het hoogst op nulverzuim (51,2%), gevolgd door bedienden (37,2%) en arbeiders (30,3%). Tot slot blijken leidinggevenden (46%) zich merkbaar minder vaak ziek te melden dan niet-leidinggevenden (34,3%).

Verzuimexpert Bart Teuwen: “Leidinggevenden zijn vaak gefocust op wie afwezig is, maar ook aandacht voor de medewerkers die er altijd zijn, is belangrijk. Bij die nulverzuimers speelt motivatie een cruciale rol. Hoe groter iemands motivatie is, hoe groter de kans dat die persoon zich niet ziek meldt. Slechts 1 op de 5 medewerkers die zich niet gemotiveerd voelt, was geen enkele dag afwezig in het jaar voor de enquête. Bij zeer gemotiveerde collega's loopt dat op tot bijna 44%.

Ook autonomie en ruimte om je werk zelf te organiseren dragen zichtbaar bij aan meer nulverzuim. Dat nulverzuim minder voorkomt bij arbeiders en vrouwen kent verschillende oorzaken. Fysieke belasting kan sneller aanleiding geven tot klachten, maar ook de mate waarin zorgtaken in de privésfeer worden opgenomen, spelen mogelijk mee. Hier ligt een duidelijke taak voor leidinggevenden en organisaties.”

Naast leeftijd en motivatie, speelt ook de sector waarin iemand werkt een rol. Werknemers in de financiële, energie- en ICT-sector rapporteren het vaakst een verzuimvrij jaar. Aan de andere kant ligt het nulverzuim het laagst bij mensen die actief zijn in de gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening, de kunst- en cultuursector en het onderwijs.

Bart Teuwen: “Sectoren met een hoog nulverzuim kenmerken zich door voorspelbare werkomstandigheden, hoge autonomie en sterke aandacht voor preventie. In sectoren met laag nulverzuim, zien we dan weer een hoge werkdruk, emotionele belasting en beperkte regie over het eigen werk. Dat vergroot de kans op gezondheidsklachten en verlaagt de drempel tot verzuim.”

Ook hoe mensen zich voelen op het werk heeft een aanzienlijke impact. Werknemers die van plan zijn om hun job te verlaten, melden zich vaker ziek. Hoe sterker die intentie, hoe lager het nulverzuim. Ook mentale veerkracht speelt mee: wie veerkrachtig is, blijft vaker een heel jaar ziektevrij (39,8%) dan wie dat niet is (28,3%).

“Waardering, ontwikkelmogelijkheden en sociale verbondenheid spelen een grote rol in motivatie. Wanneer medewerkers zich gezien en gewaardeerd voelen, blijven zij betrokken en energiek. Investeren in persoonlijke groei en een sterke teamcultuur werkt dus versterkend voor nulverzuim.”

De resultaten uit de bevraging helpen om voorspellers van ziekteverzuim te definiëren, die werkgevers kunnen helpen om hun ziekteverzuim beter te begrijpen en te voorkomen.

Die voorspellers geven aan welke factoren een positieve en negatieve invloed hebben op mogelijk nulverzuim. Zo komen een hogere leeftijd, het type job, de motivatie en de veerkracht als positieve invloeden naar boven. Vrouwen, werknemers die hun werk fysiek te belastend vinden en mensen die niet in dagdienst werken blijken dan weer minder kans te hebben op nulverzuim.

Veerkracht op zich wordt dan weer versterkt door een werkbare mentale en emotionele belasting, een gezonde work-life balans, en een positieve organisatiecultuur. Ook variatie in het werk en het perspectief op doorgroeimogelijkheden blijken motiverende elementen die bijdragen aan het welzijn en de betrokkenheid van medewerkers.

Bart Teuwen: “Het regeerakkoord van de Arizona-regering onderstreept het belang van een actief verzuimbeleid. Onze cijfers bevestigen dat nulverzuim niet enkel voortkomt uit de gezondheid van medewerkers, maar juist ook uit preventie, cultuur en motivatie — factoren waar de werkgever actief het verschil kan maken. Investeren in vertrouwen en dialoog betekent investeren in duurzame resultaten.”