Sneltesten op de werkvloer: een stand van zaken (06/04/'21)

Het is belangrijk om een goed beeld te hebben van wat sneltesten precies zijn. De term ‘sneltest’ verwijst naar de snelheid waarmee men het resultaat van een coronatest verkrijgt, maar zegt niets over de afnametechniek of de gebruikte testmethode. Het maakt dus niet uit of er een staalname gebeurt via de neus, de keel, speeksel… Simpel gesteld: als een test niet naar het labo moet worden gestuurd om een resultaat te geven, dan spreken we over een sneltest.

Aan de bestaande procedures voor het gebruik van sneltesten wordt niets gewijzigd. Aanvullend zijn er wel concrete situaties waarbij de arbeidsarts voortaan op basis van specifieke criteria de afweging maakt of sneltests inzetten zinvol is voor specifieke werknemers.

Concreet kunnen sneltests in deze omstandigheden worden gebruikt:

1. Clusterbeheer op de werkvloer
   Vandaag worden sneltests al gebruikt bij clusteropsporing, wanneer een besmetting op de werkvloer via de contacttracing aan het licht komt. Dat kan gebeuren om (dreigende) uitbraken onder controle te houden of bij werknemers die slechts tijdelijk in België werkzaam zijn en waarvan minstens één persoon symptomen heeft of positief heeft getest op COVID-19.
   
   In die context kan de arbeidsarts beslissen om alle of een deel van de werknemers tijdens een specifieke periode regelmatig te testen (bv. 2 x per week), al dan niet met een sneltest. In functie van de vastgestelde besmetting kan hij die periode verlengen.
   
   Sneltesten kunnen in deze situaties gebruikt worden bij de laagrisicocontacten of om ruimer dan de cluster te testen in een bedrijf. Hoogrisicocontacten moeten in principe in quarantaine en worden getest met PCR-testen. Voor kritische functies in essentiële sectoren geldt een uitzondering: om hen uit quarantaine te houden, bestaat een specifieke procedure waarbij sneltesten worden ingezet.
    
2. Preventief testen zonder dat er sprake is van een uitbraak: specifieke risico-inschatting door de arbeidsarts
   Sneltesten mogen ook repetitief ingezet worden op basis van een risico-inschatting. De bedoeling hiervan is om de verspreiding van het virus tegen te gaan en de gezondheid van medewerkers te beschermen.
   
   Er gelden strikte voorwaarden om sneltesten hiervoor in te zetten:
   • Of de inzet van sneltesten aangewezen is, wordt beoordeeld door de arbeidsarts, die de afweging maakt op basis van het profiel van de onderneming, de aard van de activiteiten en een verhoogde viruscirculatie in de regio. Hij kan indien nodig overleggen met de regionale gezondheidsinspecteur en/of de arts-sociaal inspecteur van de Algemene Directie Toezicht Welzijn op het Werk (FOD WASO).
   • De beslissing gebeurt in overleg met de werkgever en met respect voor het sociaal overleg.
   • Sneltests kunnen enkel binnen een afgebakende periode worden ingezet. De arbeidsarts kan die periode verlengen als dat nodig blijkt.
   • Enkel specifieke categorieën medewerkers komen in aanmerking. Op basis van concrete criteria (aantal contacten, mate van afstand houden, mate van ventilatie…) bepaalt de arbeidsarts wie getest kan worden. Momenteel werken de externe diensten een generieke risico-inschatting uit om deze inschatting uniform te kunnen maken.
   • Telewerkers komen niet in aanmerking.
      
3. Op verzoek van de arts-sociaal inspecteur
   De arts-sociaal inspecteur kan de arbeidsarts vragen om een bepaalde periode herhaaldelijk sneltests af te nemen bij op de werkvloer aanwezige werknemers.

In het kader van clusterbeheer kunnen laagrisicocontacten op de werkvloer via sneltests worden getest. Ook medewerkers die slechts tijdelijk in België werkzaam zijn, en van wie minstens één symptomen vertoont, komen in aanmerking. De arbeidsarts kan op basis van een specifieke risico-inschatting ook andere werknemers vragen om zich te laten testen.

Medisch-technisch gezien is het niet zinvol om sneltesten in te zetten bij personen die al gevaccineerd zijn tegen COVID-19. Ook telewerkers komen niet in aanmerking.

Belangrijk: sneltesten zijn absoluut geen vervanging van de bestaande preventiemaatregelen! Ze kunnen ook niet gebruikt worden om de quarantaineverplichting van een medewerker ongedaan te maken. Uitzondering hierop zijn de kritische functies binnen de essentiële sectoren, waarvoor een sneltestprocedure is uitgewerkt (zie ‘clusterbeheer op de werkvloer’).

Geeft een sneltest een negatief resultaat dan is het weinig waarschijnlijk dat de geteste persoon op dat moment besmettelijk is. Een negatieve test geeft geen garantie dat de medewerker in kwestie niet besmet is met het coronavirus. Een sneltest zal personen met een lage virale lading niet detecteren. Een persoon die besmet is maar (nog) niet besmettelijk, kan dat korte tijd later wel zijn, als de virale lading is toegenomen. Vandaar het belang om sneltesten te herhalen, bijvoorbeeld twee keer per week.

Een positieve test moet altijd leiden tot isolatie en contactopsporing.

Neen. Werknemers moeten uit vrije wil hun toestemming geven voor dergelijke tests. Het doel van deze testwijze goed uitleggen is daarom essentieel.

Als werkgever bent u natuurlijk betrokken in de evaluatie maar de eindbeslissing om te bepalen welke werknemers in aanmerking komen voor een sneltest of hoe vaak dat dient te gebeuren, ligt bij de arbeidsarts of de arts-sociaal inspecteur.

Als werkgever krijgt u de testresultaten niet te zien, omdat het gaat om de verwerking van gezondheidsgegevens.

Gaat het om een klein aantal werknemers, dan zullen zij voor hun sneltest kunnen langsgaan in een van onze medische centra of eventueel in een triage- en testcentrum in de buurt.

Wanneer er ruime aantallen werknemers moeten worden getest, dan komen onze artsen of verpleegkundigen bij u ter plaatse de testen afnemen.

Neen. Sneltests staan los van een periodieke gezondheidsbeoordeling of aanvullende medische handeling. Het resultaat van een sneltest zegt niets over de arbeidsgeschiktheid in functie van de risico’s die verbonden zijn aan het uitvoeren van het werk.

Het testmateriaal dat door de overheid wordt aangeboden is gratis, het afnemen van de testen niet. Testing is ook niet inbegrepen in de forfaitaire bijdrage en wordt afzonderlijk gefactureerd. A,B en C+ bedrijven kunnen hiervoor wel preventie-eenheden gebruiken.

Nee. Enkel arbeidsartsen kunnen deze kits bestellen.